De circulaire economie is hot. Iedereen roept om het hardst dat er geen tijd te verliezen is. Hoe kun je als engineer of productontwikkelaar je steentje bijdragen? Volgens Luuk Jansen, business development manager bij Pezy Group, zijn er twee belangrijke momenten in een ontwikkeltraject waarop zij invloed hebben op de cyclus. ‘Je kunt ontwikkelen voor recycling wat betekent dat je een product dusdanig ontwerpt dat hij makkelijk kan worden gerecycled. Design for recycling dus’, zegt Jansen. ‘Daarnaast is er design from recycling. Dat gaat over het gebruik van gerecyclede materialen in je product. Verderop in de keten zijn er natuurlijk meer factoren belangrijk, zoals de manier waarop iemand een product weggooit, hoe dat wordt verzameld, wat een recyclebedrijf er vervolgens mee doet. Als engineer heb je daarop echter weinig invloed.’
Circulaire productontwikkeling
Design for recycling klinkt als een open deur, maar omdat productontwikkelaars met een waslijst aan eisen rekening moeten houden, is het niet evident. ‘Toch loont het de moeite om al tijdens de conceptfase over recycling na te denken’, adviseert Jansen. ‘Welke materialen kies je en welke technieken ga je gebruiken. Siliconen kunnen in de recyclestroom bijvoorbeeld voor vervuiling zorgen. Als je ze kunt vermijden, maakt dat recycling makkelijker. Datzelfde geldt voor lijmen. Als je verschillende materialen op die manier aan elkaar verbindt, zijn ze heel lastig weer te scheiden en gaat er een deel verloren of zorgt het voor vervuiling.’ Jansen haast zich te zeggen dat siliconen en lijmen niet slecht zijn. ‘Maar in sommige toepassingen kun je beter voor andere oplossingen kiezen.’ Meer richtlijnen voor circulaire productontwikkeling staan in dit boek, uitgebracht door het PolyCE-consortium waarin Pezy onderdeel van uitmaakte.
Herontwerpmethode
Dan design from recycling. ‘We hebben bij Pezy een herontwerpmethode ontwikkeld om een bestaand product om te zetten in een duurzamer product dat bestaat uit meer gerecycleerd materiaal’, vertelt Jansen. ‘Dat is niet eenvoudig want je kunt niet zomaar de ene kunststof uitwisselen voor de andere. Gerecycled plastic heeft andere eigenschappen dus je moet het ook op een andere manier verwerken. Je krijgt dus mogelijk te maken met onder meer matrijsaanpassingen, wijzigingen in geometrie of veranderingen in het uiterlijk omdat sommige kleuren wellicht niet haalbaar zijn.’
Wetgeving zorgt voor push
In een ideale wereld wil je natuurlijk bij het eerste design van een product gelijk met gerecyclede kunststoffen aan de slag. Jansen: ‘De realiteit is helaas dat je te maken hebt met allerlei problematiek in de cyclus. Zo is er niet altijd voldoende recyclaat beschikbaar of heb je componenten die simpelweg niet uit gerecycled materiaal kunnen worden gerealiseerd. Volledige circulariteit is vaak niet mogelijk. Soms lukt het met 80 procent gerecycled materiaal, soms minder, maar soms kun je alles met duurzaam plastic oplossen.’
Natuurlijk willen we allemaal sneller maar dat gaat niet zo maar. ‘De producten die nu worden gerecycled, zijn misschien tien jaar geleden of nog verder terug, ontworpen en bedacht’, legt Jansen uit. ‘Toen was circulariteit nog geen issue. Er werd nauwelijks gekeken naar de gebruikte materialen of naar hoe de plastics zouden kunnen worden gerecycled. En het duurt nog wel even voordat de producten die we nu netjes volgens de circulaire richtlijnen ontwikkelen, end-of-life zijn en via de afvalstroom terugkomen. Voorlopig is de gap tussen vraag en aanbod in recyclaat dus niet weg.’
Jansen vindt het daarom jammer dat de EU momenteel vooral hamert op design from recycling. ‘Design for recycling is lastiger te reguleren maar vormt wel het begin. Langzaam komt daar ook wetgeving voor, zij het dat het nog versnipperd is. Goede regelgeving zou ook op dat vlak voor een geweldige push zorgen.’
Meer weten over circulaire productontwikkeling? Bezoek de stand van Pezy Group (321) tijdens de Kunststoffenbeurs!
Praktische informatie
Datum: 14 en 15 september 2022
Openingstijden: 09.30 – 17.00 uur
Locatie: Brabanthallen
Adres: Diezekade 2, 5222 AH, ’s-Hertogenbosch, Nederland
Ingang: Entree Hal A en B