De kunststofindustrie is een dynamische industrie en er gebeurt veel op het gebied van innovatie. ‘Het imago van kunststof is niet altijd even glansrijk, omdat mensen altijd direct denken aan plastic en de plasticsoep. Gelukkig bewijst de branche steeds vaker het tegendeel’, aldus Els van de Ven, manager Afdeling Evenementen bij Mikrocentrum. In dit artikel de belangrijkste trends uit de kunststoffenbranche op een rijtje.
Een wereld zonder kunststoffen is ondenkbaar
Er rollen elke dag wereldwijd miljoenen kunststofproducten van de productieband. Uw dopper, het verpakkingsmateriaal van uw online bestelde pakketje of een onderdeel van uw auto: een wereld zonder kunststoffen is ondenkbaar. De kunststofindustrie is, samen met de rubberindustrie, in Nederland goed voor 35.000 banen. De sector draait jaarlijks zo’n 8,8 miljard omzet en bestaat hoofdzakelijk uit middel- en kleinbedrijven (MKB).
Om alle verschillende partijen met elkaar te verbinden, organiseert Mikrocentrum ieder jaar voor de Kunststoffenbeurs.
''Op de Kunststoffenbeurs verzamelt iedereen die ‘ertoe doet’ in de sector zich onder één dak in 's-Hertogenbosch''
Timo van Leent, Eventmanager bij Mikrocentrum
Mikrocentrum is een onafhankelijke kennis- en netwerkorganisatie voor de hightech maakindustrie. Van de Ven en Van Leent vertellen over de belangrijkste trends uit de kunststofsector.
5 trends voor de kunststofindustrie
1. Duurzaamheid
‘Kunststof wordt hoofdzakelijk van natuurlijke materialen gemaakt, zoals cellulose, kool, aardgas, zout en vooral ruwe olie. Daar doet u niet zo veel aan. Maar hoe u vervolgens omgaat met restproducten en recyclen, daar kan de branche wel iets aan doen’, legt Van de Ven uit. Zo gebruikt de branche steeds meer en vaker recyclaat en zijn bedrijven bezig met optimalisatie van het productieproces. Het doel is dat er hoge kwaliteit producten de fabriek verlaten die voor een groot deel gemaakt zijn van hergebruikte materialen. Daarnaast kijken bedrijven ook hoe ze het productieproces zelf energiezuinig kunnen maken. De ambitie is om zoveel mogelijk reststromen uit het productieproces te hergebruiken.’ Zo zijn er bijvoorbeeld fabrieken die de warmte die vrijkomt bij het productieproces opvangen om het vervolgens opnieuw te gebruiken.
Dat duurzaamheid belangrijk is, ziet u ook duidelijk terug bij kunststof verpakte producten en verpakkingsmaterialen, aldus Van de Ven. ‘Op dit moment bestaat 39,5% van de verpakkingen uit kunststof. Er is door de Federatie Nederlandse Rubber- en Kunststofindustrie (NRK) een verduurzamingsplan opgesteld.’ In dat plan staan richtlijnen vermeld: zo moeten de verpakkingen onder andere efficiënter en lichter worden en zoveel mogelijk uit gerecycled materiaal gemaakt worden.
2. Reshoring en automatisering
De pandemie heeft ervoor gezorgd dat het voor bedrijven in de kunststoffenindustrie lastig was om alle benodigde onderdelen te importeren, vertelt Van Leent. ‘Ze stellen zich de vraag: moeten onze producten van zo ver komen? De transport en import wordt duurder. U ziet dus dat er steeds meer productieonderdelen teruggehaald worden naar Europa.’ Om de producten kostentechnisch interessant te houden, zetten bedrijven steeds sterker in op automatisering. Zo ziet Van Leent een opkomst van partijen die slimme software ontwikkelen om productieprocessen te optimaliseren. De robotica is bezig met een opmaat in de industrie. ‘Robots kunnen een deel van de productie overnemen en versnellen. Die zal u echt steeds vaker in een fabriek aan het werk zien.’
3. Schaarste
De kunststoffenbranche kampt met een personeels- en grondstoffentekort. ‘Die schaarste is echt een grote uitdaging voor de branche’, weet Van de Ven. Veel bedrijven hebben tijdens de pandemie minder productie gedraaid of zelfs stilgelegen. ‘Toen ze weer losgingen, waren grondstoffen moeilijk te verkrijgen.’ Van de Ven hoopt dat de schaarste bedrijven ook iets kan opleveren. ‘Als u slimmer kunt produceren en daardoor minder afval produceert en minder personeel nodig hebt, kunt u een stukje van het gat dichten.’
Als het op personeelstekort aankomt, probeert ook Mikrocentrum een stuk van het gat te dichten. Het kenniscentrum faciliteert een heel scala aan opleidingen voor werknemers die in de industrie aan de slag willen. ‘Van BBL Spuitgieten tot een cursus Polymeerchemie. Zodat er volop vakmensen beschikbaar zijn om het personeelstekort op te vullen.’
4. Circulaire economie en slimme materialen
Een circulaire economie voor de kunststoffenbranche steeds belangrijker, vertelt Van Leent. ‘Dat is eigenlijk in alle industrieën zo, maar zeker in de kunststoffenindustrie waar grondstoffen steeds schaarser worden. Het draait vooral om de her-inzet van producten en materialen zonder in te leveren op kwaliteit. Een voorbeeld hiervan is dat de industrie steeds vaker gebruik maakt van slimme materialen. Kunststoffen zijn vaak heel sterk en gaan lang mee. Dat is aan de ene kant een voordeel, want het product vergaat niet snel, maar dat kan ook een nadeel zijn. Daar spelen bedrijven in de branche op in. Van Leent: ‘Denk aan de plantenpotjes in de tuin die na verloop van tijd gewoon compost worden. Dat is plastic dat heel makkelijk opgaat in de natuur. Ik verwacht dat het aandeel van die slimme materialen steeds groter zal worden.’
5. 3D-printen
3D-printen legt het op dit moment nog af tegen de klassieke technieken als spuitgieten, extruderen of vacuümvormen, maar gaat in de toekomst een steeds groter deel van de markt overnemen, verwacht Van de Ven. ‘Er zijn steeds meer opties. Zo kunt u bijvoorbeeld makkelijk een prototype laten printen en hoeft u niet direct een dure matrijs te laten maken. Maar het is ook heel interessant voor het produceren van complexe materialen.’ Daarnaast is het een circulaire techniek, er wordt niet meer materiaal gebruikt dan er nodig is en er is dus geen sprake van restafval. Voordat deze trend volledig kan aansluiten bij de circulaire economie, moeten er bij voorkeur ook nog recyclebare of biobased materialen gebruikt worden.
Meer weten over de ontwikkelingen in de kunststof- en rubberindustrie
Bezoek dan de Kunststoffenbeurs.